بررسی ترکیب‌های تشکیل دهنده، فعالیت ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و محتوای فنولی روغن اسانسی به دست آمده از اندام هوایی گیاه Phlomis aucheri Boiss رویشی در ایران

طاهرخانی, محبوبه; مسعودی, شیوا; کرمی نیا, مهدی; روستائیان, عبدالحسین

بررسی ترکیب‌های تشکیل دهنده، فعالیت ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و محتوای فنولی روغن اسانسی به دست آمده از اندام هوایی گیاه Phlomis aucheri Boiss رویشی در ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

¹ تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان، دانشکده علوم پایه، گروه شیمی

² تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، دانشکده علوم پایه، گروه شیمی

³ تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده علوم پایه، گروه شیمی

چکیده

جنس Phlomis، از خانواده نعنائیان Labiatae ، در ایران 17 گونه گیاهی دارد. اندام هوایی گیاه Phlomis aucheri Boiss با شماره هرباریومی (Herbarium No: 91021, TARI) و با نام فارسی گوش بره ایرانی، گوش بره زرد، که بومی ایران می باشد از دامنه های کوه منطقه شهران، واقع در استان تهران جمع آوری شد. در این کار پژوهشی ترکیب ‌های تشکیل دهنده اسانس اندام هوایی گیاه p. aucheri به روش تقطیر با آب استخراج شد و توسط دستگاه های GC و GC/MS مورد آنالیز و بررسی قرار گرفت. 47 ترکیب با درصد 88_/92% شناسایی شد، که از این میان (58_/24%) E-anethole و (10_/11%) germacrene Dعمده بودند. سایر ترکیب ‌های شایان توجه عبارتند از: (3_/6%)bicyclogermacrene، (01_/6%)spathulenol، (58_/5%)β-caryophyllene ، (58_/4%)neryl acetate و (53_/4) germacrene B. بخش عمده روغن اسانسی این گیاه را سزکوئی ترپن ها با درصد (82_/51%) تشکیل می دهند، در حالی که درصد مونو ترپن ها و ترکیب ‌های غیر ترپنوئیدی در این روغن به ترتیب (32_/13% و 74_/27%) بوده است. خواص ضد میکروبی اسانس گیاه p. aucheri ، به دو روش سنجش قطر هاله مهار رشد بر روی محیط کشت مولر- هینتون آگار و روش غلظت بازدارندگی کمینه در برابر 6 باکتری گرم مثبت و منفی اندازه گیری شد. خواص آنتی اکسیدانی با سه روش بتا کاروتین زدایی، تعیین قدرت رادیکال زدایی DPPH و سنجش قدرت احیای فریک (FRAP) با روش های استاندارد انجام شد. اسانس این گیاه خواص ضد میکروبی دلخواهی را در مقابل باکتری Bacillus anthracis از خود نشان داد. بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی نشان داد که این گیاه می تواند به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی عمل کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

[1] Tsitsimi E., Loukis A., Verykokidou E., Composition of the Essential Oil of the Flowers of Phlomis fruticosa L. from Greece, Journal of Essential Oil Research, 12(3): 355-356 (2000).

[2] Couladis M., Tanimanidis A., Tzakou O., Chinou I.B., Hervalia C., Essential Oil of Phlomis lanata Growing in Greece: Chemical Composition and Antimicrobial Activity, Planta Medica, 66(7): 670-672 (2000).

[3] Khalilzadeh M.A., Rustaiyan A., Masoudi S., Tajbakhsh M., Essential Oils of Phlomis persica Boiss. and Phlomis olivieri Benth. from Iran, Journal of Essential Oil Research, 17(6): 624-625 (2005).

[4] Adams R.P., "Identification of Essential Oil Components by Gas Chromatography/Mass Spectroscopy", Allured Publishing Corp., Carol Stream, IL (1995).

[5] Taherkhani M., Masoudi S., Rustaiyan A., Chemical Composition and Antibacterial Activities of the Essential Oil of Iranian Xanthogalum Purpurascens, Iranian Journal of Chemistry and Chemical Engineering (IJCCE), 31(3-4): 59-64 (2013).

[6] Miraliakbari H., Shahidi F., Antioxidant Activity of Minor Components of Tree Nut Oils, Food Chemistry, 111(2): 421-427 (2008).

[7] Taga M.S., Miller E.E., Pratt D.E., Chia Seeds as a Source of Natural Lipid Antioxidant, Journal of the American Oil Chemists Society, 61(5): 928-931 (1984).

[8] Choi H.S., Song H.S., Ukeda H., Sawamura M., Radical Scavenging Activities of Citrus Essential Oils and their Components: Detection Using 1,1-Diphenyl-2-Picrylhydrazyl, Journal of Agricultural and Food Chemistry, 48(9): 4156-4161 (2000).

[9] Burits M., Bucar F., Antioxidant Activity of Nigella Sativa Essential Oil, Phytotherapy Research, 14(5): 323-328 (2000).

[10] Cuendet M., Hostettmann K., Potterat O., Iridoid Glucosides with Free Radical Scavenging Properties from Fagraea blumei, Helvetica Chimica Acta, 80(4): 1144-1152 (1997).

[11] Lim T.Y., Lim Y.Y., Yule C.M., Evaluation of Antioxidant, Antibacterial and Anti- Tyrosinase Activities of four Macaranga Species, Food Chemistr, 114 (2): 594-599 (2009).

[12] Kahkonen M.P., Hopia A.I., Vuorela H.J., Rauha J.P., Pihlaja K., Kujala T.S., Heinonen M., Antioxidant Activity of Plant Extracts Containing Phenollic Compounds, J Journal of Agricultural and Food Chemistry, 47(10): 3954-3962 (1999).

[13] Mammadov R., Ili P., Ertem Vaizogullar H., Afacan Makascı A., Antioxidant Activity and Total Phenolic Content of Gagea fibrosa and Romulea ramiflora, Iranian Journal of Chemistry and Chemical Engineering (IJCCE), 30 (3): 57-62 (2011).