1
دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران
2
دانشگاه علم و صنعت ایران
چکیده
در این مطالعه رویکردی نظام‌مند جهت پیاده‌سازی یک‌روند شناسایی مخاطره و ارزیابی ریسک رویدادهای فرایندی با رویکرد توجه به خرابی تجهیزات کنترلی و ابزاردقیقی، با استفاده از مطالعه موردی در ایستگاه منتخب تقویت فشار گاز پیاده‌سازی شده است. برای این منظور نخست با انتخاب تأسیسات کلیدی، مطالعه شناسایی مخاطرات فرایندی با بهره‌گیری از روش HAZOP صورت‌گرفته و سپس به‌منظور ارزیابی ریسک حاصل از سناریوهای شاخص، تحلیل بوتای که شامل درخت خطا و درخت رویداد است، انجام پذیرفته است. روش‌های کلاسیک ارزیابی ریسک دارای محدودیت‌هایی از جمله عدم قطعیت در مدل‌سازی روابط علی بین اجزا و ماهیت کاملا استاتیک می‌باشند، لذا در این مطالعه با استفاده از شبکه بیزین یک رویکرد دینامیک جهت ارزیابی ریسک ایستگاه تقویت فشار گاز پیشنهاد گردیده است و پس از به‌روزرسانی احتمال وقوع رویدادها، با استفاده از آنالیز حساسیت، نقاط بحرانی واحد شناسایی شد. نتایج HAZOP نشان می‌دهد که گره شامل کمپرسور، پتانسیل بالایی جهت وقوع سناریوهایی که منجر به رهایش مواد و یا خرابی کمپرسور می‌گردد، دارد. هنگام رهایش مواد باتوجه‌به حضور کمپرسور و منبع جرقه رویداد انفجار و اشتعال محتمل است. به همین منظور پس از مطالعه کیفی HAZOP و شناسایی رویداد اصلی با استفاده از روش درخت خطا و درخت رویداد علل وقوع رویداد نامطلوب در واحد و موانع ایمنی تشدید پیامدهای آن ، بررسی شد. نکته قابل‌توجه در این مطالعه توجه به نقش اپراتورها در فرایند و خطاهای انسانی است. نتایج آنالیز درخت خطا نشان می‌دهد احتمال آسیب به کمپرسور در اثر وقوع پدیده سرج برابر با 3-10× 163/2 می‌باشد. سپس با نگاشت آنالیز بوتای به شبکه بیزین و وارد نمودن شواهد جدید، احتمال وقوع رویدادها به‌روزرسانی گردید. تحلیل حساسیت مبتنی بر داده‌های بروز رسانی شده نشان می‌دهد خرابی سیستم حفاظت کمپرسور، خرابی شیر کنترل جریان آنتی‌سرج، مهم‌ترین علل بروز سرج کمپرسور می‌باشند و پیشنهاداتی نیز جهت اصلاح واحد ارائه گردید.
)